Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Comenius: To Read is to grow

Το τομεακό Πρόγραμμα Comenius αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας της σχολικής εκπαίδευσης και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασής της, ιδίως μέσω της ενθάρρυνσης της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σχολικής και προσχολικής εκπαίδευσης με την επιχορήγηση σχολικών συμπράξεων και δράσεων διακρατικής κινητικότητας μαθητών και εκπαιδευτικού προσωπικού, καθώς και δραστηριοτήτων ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης εκπαιδευτικών. Επίσης, υποστηρίζει τους νέους ώστε να αποκτήσουν συνείδηση της ποικιλομορφίας των ευρωπαϊκών πολιτισμών, καθώς και γνώσεις και δεξιότητες απαραίτητες για την προσωπική τους ανάπτυξη, τη μελλοντική εργασιακή τους απασχόληση και τη δραστηριοποίησή τους ως ενεργών πολιτών.

Το σχολείο μας αναζήτησε θέματα που είχαν προταθεί από άλλες χώρες και, κρίνοντας ενδιαφέρον και σημαντικό το συγκεκριμένο πρόγραμμα με τίτλο To Read Is To Grow (Να διαβάζεις σημαίνει να εξελίσσεσαι) με θέμα την προώθηση της Φιλαναγνωσίας στα σχολεία, έκανε αίτηση στη συντονίστρια χώρα, Ισπανία, καθώς και στον Ελληνικό οργανισμό ΙΚΥ, εκθέτοντας τους λόγους για τους οποίους επιθυμούσε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα, καθώς και τους στόχους του προγράμματος και τα οφέλη για τους μαθητές και το σχολείο. Η αποδοχή του σχολείου μας να συμμετάσχει στο πρόγραμμα είναι μεγάλη τιμή και ευκαιρία αναβάθμισης του σχολικού προγράμματος και βελτίωσης της ποιότητας εκπαίδευσης που παρέχεται σε αυτό. Είναι επίσης τιμή και ευκαιρία για την τοπική κοινωνία, αλλά και για την Ελλάδα γενικότερα.

Οι μέχρι σήμερα δραστηριότητες και τα αποτελέσματα της σύμπραξης εν συντομία:

• Πραγματοποίηση δράσεων φιλαναγνωσίας από όλες τις τάξεις του σχολείου με αποτέλεσμα το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον των παιδιών για τη λογοτεχνία και την καλλιέργεια του πνεύματός και της ψυχής τους. Οι δράσεις υπήρξαν επίσης κινητήρια δύναμη για την καλλιέργεια της συνεργατικότητας και της ικανότητας διεκπεραίωσης έργου σε προσωπικό και ομαδικό επίπεδο.
• Αφιερώματα σε συγγραφείς και ποιητές, λογοτεχνικές αναλύσεις βιβλίων και ποιημάτων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της σκέψης, της κρίσης και των συναισθημάτων των παιδιών. Συγκεκριμένα πριν από κάθε ταξίδι ασχολούμαστε και με ένα συγκεκριμένο βιβλίο συγγραφέα της χώρας που επισκεπτόμαστε και παρουσιάζουμε η κάθε χώρα έναν εθνικό ποιητή. Η παρουσίαση των δραστηριοτήτων και των αναλύσεων γίνεται στην χώρα επίσκεψης στα Αγγλικά. Η ανάγνωση του ποιήματος γίνεται από τα παιδιά στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, είτε ζωντανά, είτε σε βίντεο. Συγκεκριμένα: στην Ισπανία (Αγκουίμες, Κανάριοι Νήσοι) → Δον Κιχώτης του Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ποίημα ‘Αν δε μου ’δινες την ποίηση, Κύριε’ του Νικηφόρου Βρεττάκου, στη Γαλλία → Ο Μικρός Πρίγκιπας του Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ και ποίημα ‘Η Ιθάκη’ του Κωνσταντίνου Καβάφη, στην Τουρκία (Κάραμαν) Ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα και ποίημα ‘Η Άρνηση’ του Γιώργου Σεφέρη, στη Ρουμανία (Φοξάνι) → Ο Υπερίων του Μίχαϊ Εμινέσκου και ποίημα Απόσπασμα από το ‘Άξιον Εστί’ του Οδυσσέα Ελύτη, στην Ιταλία (Ρώμη) → Η Όμορφη Φανταγκιρό του Ίταλο Καλβίνο και ποίημα ‘Η Περιφραστική Πέτρα’ της Κικής Δημουλά, στην Ελλάδα (Καρλόβασι) τον Μάιο → Το Καπλάνι της Βιτρίνας της Άλκης Ζέη (που διαδραματίζεται στη Σάμο) και ποίημα του Γιάννη Ρίτσου.
• Οργάνωση και ενίσχυση της σχολικής βιβλιοθήκης και συστηματική χρήση της δανειστικής βιβλιοθήκης από όλες τις τάξεις καθώς και από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.
• Δημιουργία Λέσχης Ανάγνωσης με συμμετοχή εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων του σχολείου με αποτέλεσμα τη συνεύρεση σε έναν ευχάριστο χώρο δημιουργίας.
• Πραγματοποίηση διαγωνισμών δημιουργικής γραφής (τάξεις Δ΄, Ε΄, Στ΄) με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της δημιουργικής έκφρασης των παιδιών και τη βράβευση τους.
• Πραγματοποίηση διαγωνισμών δημιουργίας αφίσας και σελιδοδείκτη με θέμα την προώθηση της φιλαναγνωσίας (όλες οι τάξεις) με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής τους έκφρασης.
• Δημιουργία ταινίας μικρού μήκους με θέμα μία ιστορία του Νασρεντίν Χότζα, τα γυρίσματα της οποίας έγιναν στη Λέκκα από μαθητές του Β΄2 και την οποία απόλαυσαν μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί καθώς και κάτοικοι του χωριού.
• Μετάφραση από τα Αγγλικά και εικονογράφηση της ιστορίας ‘Η όμορφη Φανταγκιρό’ του Ίταλο Καλβίνο από τους μαθητές της ΣΤ΄τάξης και έκδοσή της σε βιβλίο, τα έσοδα από το οποίο χρησιμοποιούνται για την αγορά βιβλίων για τη βιβλιοθήκη του σχολείου.
• Παραστάσεις κουκλοθέατρου της παραπάνω ιστορίας από μαθητές της ΣΤ΄ τάξης για όλες τις τάξεις και τους γονείς καθώς και για τα νηπιαγωγεία της περιοχής που επισκέπτονται το σχολείο για την ομαλή μετάβαση.
• Εορτασμοί της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου και της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου με συμμετοχή και ευαισθητοποίηση όλων των μαθητών με ποικίλες δραστηριότητες.
• Παρουσίαση σκετς, ποιημάτων και θεατρικών με θέμα την αγάπη για το βιβλίο με αποτέλεσμα την αφύπνιση του ενδιαφέροντος μαθητών και γονιών για τη λογοτεχνία, την γνωστική εξέλιξη των μαθητών όσον αφορά στην Ελληνική γλώσσα, το λεξιλόγιο και την έκφραση και την προώθηση της συναισθηματικής τους εξέλιξης καθώς και της κοινωνικότητας και της αυτοπεποίθησής τους.
• Επισκέψεις σε ιστοσελίδες συγγραφέων και επισκέψεις συγγραφέων στο σχολείο και παρουσιάσεις στους μαθητές.
• Γνωριμία των μαθητών και των εκπαιδευτικών με τις άλλες χώρες της σύμπραξης με αποτέλεσμα την διαπολιτισμικότητα, τη γνωριμία με άλλους πολιτισμούς, λογοτεχνίες και συνήθειες και τον εμπλουτισμό της σκέψης.
• Γνωριμία άλλων εκπαιδευτικών συστημάτων και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των εκπαιδευτικών.
• Δημιουργία δεσμών συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στην παιδαγωγική ομάδα και συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων του σχολείου, καθώς και δημιουργία δεσμών με τους εκπαιδευτικούς των άλλων χωρών.
• Δημιουργία δεσμών μεταξύ των μαθητών όλων των χωρών και ανταλλαγή απόψεων και γνωριμία με το περιβάλλον της εκάστοτε επισκεπτόμενης πόλης. Υποδοχή και φιλοξενία των μαθητών στο δικό μας σχολείο και προώθηση της Ελληνικής κουλτούρας.
• Σημαντική εξάσκηση των μαθητών στην Αγγλική γλώσσα, και μέσω των παρουσιάσεων των βιβλίων και των δραστηριοτήτων των μαθητών σε powerpoint και της απαγγελίας ποιημάτων εθνικών μας ποιητών στα Αγγλικά, αλλά και μέσω της επαφής των μαθητών που επισκέφτηκαν τις χώρες και θα φιλοξενήσουν παιδιά με τα οποία βρίσκονται σε επικοινωνία με email.
• Προβολή της ποιότητας γνώσεων, της ικανότητας διεκπεραίωσης έργου και της αποτελεσματικότητας δραστηριοτήτων του Ελληνικού σχολείου και γενικότερα της Ελλάδας και μάλιστα σε μια εποχή όπου κατηγορείται για ‘τεμπελιά’, προχειρότητα, έλλειψη οργάνωσης, αναποτελεσματικότητα και απειλείται με υποβάθμιση. Ταυτόχρονα συντελείται αύξηση της αυτοπεποίθησης των μαθητών και του εκπαιδευτικού προσωπικού ως προς τις γνώσεις και τις ικανότητές τους σε παιδαγωγικούς, πνευματικούς και τεχνολογικούς τομείς.
• Προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης πραγματικότητας της Σάμου και αναβάθμιση μίας παραμεθόριας περιοχής, καθώς και τουριστική προβολή του τόπου.

Καταλήγοντας θα ήθελα να τονίσω ότι το πρόγραμμα είχε και συνεχίζει να έχει πολύ σημαντικά οφέλη για όλους, περισσότερο και από ότι μπορούσαμε να φανταστούμε ξεκινώντας, σύμφωνα και με τους μαθητές και τους γονείς που το χαρακτηρίζουν ως ‘εμπειρία ζωής’.

Κατερίνα Μανουσάκη, Συντονίστρια του προγράμματος Comenius ‘To Read is to Grow’, 2012-2014.